Taŋrı Türk'ü Korusun ve Yüceltsin! Mayıs 03, 2015. Meşhûr sözümüzü Göktürkler dönemi Türkçesine çevirdim. Farklı hattlarla Göktürk lehçesiyle: Közed: Gözet, koru (Göktürklerde korumak yerine gözetmek kullanılırdı). Yeged: Yücelt, yükselt (bir diğer seçenek de "ulug kılzun" olabilirdi ama abidelerde "ulug Göktürk harfleriyle yazılmış olan pek çok metin vardır. Fakat günümüze en az yıpranarak ulaşabilen, en zengin içeriği sunan Orhun Yazıtları olmuştur. Göktürk alfabesinin incelenmesini sağlayan Türk bengü taşlarından Köl/Kül Tigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk/Tunyukuk yazıtları Göktürk Kağanlığı’nın ikinci devresinden kalmıştır. Yazıtlardaki metinler Türk Dilerseniziçine tarih veya isim yazdırabilirsiniz. Sepete Ekle. Sepete Ekle. Göktürk alfabesi ile Türk yazılı gümüş yüzük. Genişlik 7 mm. Sepete Ekle. TürkOrhun Göktürk Alfabesi ile Ne Mutlu Türküm diyene yazılışı. Videoda Türküm yazarken ikinci ü yazılmayailirdi. Yazıyı Paint ile yazıp resim olarak kaydet EskiTürklerde Yazı, Dil ve Edebiyat Göktürk Alfabesi ( Orhon Alfabesi) :1) Türklerin ilk bilinen alfabesidir.2) 38 Harften oluşur.3) Sağdan sola doğru yazılır.4) Göktürk Kitabeleri bu alfabe ile yazılmıştır.Uygur Alfabesi1) Türklerin bi. Devamını Oku. Qx28sf. Tarihle ilgilenen pek çok kişi, tarih boyunca pek çok farklı devlet kurmuş olan Türklerin kullandığı alfabeler neler diye merak ediyordur. Dünya üstünde yaşayan insanların birbirlerinden çok farklı diller konuştuğunu biliyoruz. Bu toplumların tarihlerini, kültürlerini ve yaşam şekillerini ele aldığımızda bu farklı diller için birçok da farklı alfabeler doğması hiç de şaşırtıcı değil. Sonuçta alfabeler doğmadan önce çevremizde gördüğümüz şeyleri resimli sembollerle ifade ettiğimiz ve hiyeroglif dediğimiz bir yazma sistemi de vardı. Gezegenimizin birçok yerinde birçok farklı şeyi görüp deneyimlediğimizi artık biliyor olduğumuz için ortaya çıkan alfabelerin de farklı olması çok doğal geliyor. Tarihleri boyunca beş farklı alfabe kullanmış olan Türkler, bunlardan sadece ikisini kendileri oluşturmuşlardır. Kullandıkları bu alfabelerin hepsi kendine has özelliklere sahiptir. Harf sayıları, harflerin ifade ediliş biçimleri, sesli ve sessiz harfler gibi birçok şekilde farklı özellikleri bulunur. Hatta bazıları soldan sağa yazılırken bazıları da sağdan sola doğru yazılırlar. Bu şekilde farklılaşmasının sebebi göçebe olan Türklerin gittikleri yerde gördükleri kültürel etkileşimlerine ve yaşam şartlarına uyum sağlamalarındandır. İşte Türklerin kullandığı 5 alfabe… Göktürk Alfabesi Göktürk Alfabesi Türklerin kullandığı alfabeler sırasında ilk başta Göktürk alfabesi yer almaktadır. Kök Türk ya da Orhun alfabesi olarak da bulabileceğiniz bu alfabe, Türklerin ilk milli alfabesi olarak karşımıza çıkar. Moğolistan’da yer alan Orhun nehri yakınındaki vadide bulunan yazıtlar bu alfabenin tarihteki ilk örnekleridir ve taş üzerine yazılmışlardır. 19. yüzyılda bulunan çok fazla milliyetçi duygularla dolu olan yazıtlara bakıldığında alfabenin 4 tanesi ünlü, 34 tanesi ünsüz olmak üzere 38 harften oluştuğu anlaşıldı. 34 ünsüz harften 3 tanesi de çift ünsüz sesler için kullanılmaktadır. Ünlü harflere baktığımızda ise her birinin iki tane ünlüyü karşıladığını görebiliriz. Sağdan sola doğru yazılan bu alfabede büyük ve küçük harf kullanımı yoktur. Hunlar, Göktürkler ve bazı Türk kavimlerinin kullandığı alfabeye her devlet kendi eklemelerini yaparak dillerinin gelişmesini sağlamıştır. Yine bazı değişiklikler sonucu Hazarların, Sekellerin, Peçeneklerin ve Bulgarların da kullandığını biliyoruz. Göktürk alfabesi ile yazılmış en bilinen Orhun yazıtları dışında Yenisey yazıtlarında da yine bu alfabe kullanılmıştır. Türkler bu şekilde tarihi başarılarını ve milli duygularını taşlar üzerine yazarak eserlerinin günümüze kadar ulaşmalarını sağlamışlardır. Noktalama işareti olarak sadece iki noktanın kullanıldığı Göktürk alfabesiyle konuşulan dil aynı Türkçe gibi sondan eklemeli bir dildir. Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra bu alfabe kullanımı sona ermiştir. Uygur Alfabesi Uygur Alfabesi Türklerin kullandığı alfabeler sırasında ikinci olarak eski Türk alfabesi de diyebileceğimiz Uygur alfabesi bulunur. Göktürklerin yıkılışından sonra kurulan Uygurlar tarafından türetilmiştir. Aslen Sogdian’dan türetilmiş olan bu alfabe Türk ses dilinin ihtiyaçlarını karşılamak adına Sogdian’ın yeni bir sürümü olarak karşımıza çıkar. Bu alfabe ile yazılmış ilk yazı örneklerine 8. yüzyılda rastlıyoruz. Uygur devletine bağlı olan hanlıklar farklı dinlerde oldukları için dinlerini bu alfabeyi kullandıkları yazılarla aktarmaya çalışmışlardır. Tarihte kağıdı ve matbaayı kullanan ilk Türk devletinin Uygurlar olduğunu çoğumuz biliyoruz. İşte bu yüzden Uygur devleti yıkıldıktan sonra bile bu alfabe kullanılmaya devam etmiştir. Günümüzde de bu alfabenin kullanıldığı Uygurca dilinin resmi olarak konuşulduğu yerler vardır. Bu alfabe 18 adet işaret ve sembolden oluşur ve sağdan sola doğru harfler bitişik olacak şekilde yazılmaktadır. Sadece “Z” harfi ayrı olarak yazılır. 4 adet sesli ve 14 adet sessiz harf bulunur. Uygurlar bu alfabeyi kullanan katiplere bakşı, bakşıgeri ve serbahçı gibi isimler vermiştir. Uygur alfabesi ile yazılan en bilindik eserler ise Atabetü’l Hakayık ve Kutadgu Bilig olarak karşımıza çıkar. Arap Alfabesi Arap Alfabesi Talas Savaşı’ndan sonra büyük çoğunluk tarafından İslamiyet’in benimsenmesi ile birlikte Türklerin diline birçok dini kavram katılmıştır. Bu dini kavramların anlaşılır olması ve telaffuzu konusunda sıkıntıların giderilmesi adına Arap alfabesine geçildi. 10. yüzyıldan sonra Türk-İslam devletlerinin kullandığı bu alfabe zaman içinde de değişerek 1928’deki Harf Devrimi’ne kadar Türkler tarafından kullanılmaya devam etmiştir. Türkçe ses uyumunun sağlanabilmesi için alfabeye Türkler tarafından bazı eklemeler de yapılmıştır. İleri dönemlerde de Arap ve Fars harflerinin birlikte yazılmasından ötürü Osmanlıca dili ortaya çıkmıştır. Ama ayrı bir dil olmadığını, bir Türkçe dili olduğu unutulmamalıdır. Bu alfabe 28 harften oluşmaktadır ama Türkler tarafından yapılan eklemelerle 36 harf sayısına çıkmıştır. Sağdan sola doğru yazılan tarihte Türklerin kullandığı son alfabedir. Arap alfabesinde yer almayan ç, j, p harfleri Türkçe ses uyumu düşünülerek sonradan eklenmiştir. Bu alfabe ünsüz harfler üzerine kuruludur ve gerekli olmadıkça ünlü sesler kullanılmaz. Alfabedeki ünsüz harflerin şekillerine göre ünlü harfler seslendirilmektedir. Küçük büyük harf kullanımı ve noktalama işaretleri bu alfabede bulunmamaktadır. Divan-ü Lügati’t Türk, bu alfabe kullanılarak yazılan bilinen bir eserdir. Kiril Alfabesi Kiril Alfabesi Kullanılan alfabelerin Türklerin yaşadıkları yere ve kültürel etkileşimlerine göre değiştiğini söylemiştik. Bu alfabenin Türkler tarafından kullanımı da buna örnektir. Kiril alfabesi aslen Yunan alfabesinden gelmektedir ve Sovyetler Birliği tarafından kullanılmıştır. Türk kavimlerinin Rusya’ya gelmesiyle birlikte Sovyetlere bağlı Türk devletlerinin zorunlu olarak kullandıkları bir alfabedir. Tarihte Türklerin kullandığı alfabeler arasında en çok sesli harf barındıran alfabedir. 11 tanesi sesli, 27 tanesi sessiz olmak üzere 38 harften oluşmaktadır. Soldan sağa doğru yazılan tarihte Türklerin kullandığı ilk alfabedir. Bölgedeki Türklerin 20 farklı Kiril alfabesi kullandığı bilinmekte. Bugün bazı Türk toplulukları hala bu alfabeyi kullanmaya devam ediyorlar. Latin Alfabesi Latin Alfabesi İslamiyet’e geçen Türk topluluklarının Arap alfabesi kullandığından söz ettik. Aslında ilk olarak Azeri Türkleri 1925 yılından itibaren Latin alfabesi kullanmaya başlamışlardır. Türkiye Cumhuriyeti olarak bizler de 1928 yılında yapılan Harf Devrimi ile birlikte Arap alfabesini bırakarak Latin alfabesine geçmiş olduk. Arap alfabesinin Türkçe yapısına uyumsuz olması bu geçişin sebeplerinin başında gelmektedir. Birebir olarak Latin alfabesini kullanmadığımız için Latin asıllı Türk alfabesi ya da Türkçe Latin alfabesi de denilebilmektedir. Bu alfabeye geçiş sayesinde Türkçe dilinin yazıldığı gibi okunabilmesi sağlanmıştır. Latin alfabesi 8 ünlü, 21 ünsüz olmak üzere toplam 29 harften oluşmaktadır. Tam olarak 1 Kasım 1928 Harf Devrimi sonrası bu alfabeye geçilmiştir. Latin alfabesinde bulunmadığı için Türk dil yapısına uyum sağlaması açısından ç, ş, g, ö ve ü harfleri eklenmiştir. Yine Türk dil yapısına uyum sağlamadığı gerekçesi ile q, x ve w harfleri kaldırılmıştır. Latin alfabesi soldan sağa doğru yazılır ve kelime yapısına göre hem ayrı hem bitişik şekilde kullanılabilir. Harflerin hayatımızdaki yeri ve kullanımına duyulan ihtiyaç tartışılmaz. Bununla birlikte harflerin rakamlarla etkileşiminin en güzel örneği olan Roma rakamlarının nasıl yazıldığını biliyor musunuz? Cevabınız hayırsa Roma Rakamları Nasıl Yazılır ve Nerede Kullanılır? yazımıza mutlaka göz atın. Bu alfabe eski İskandinav yazısı olan Run Yazısına benzediği için bazı bilimciler tarafından “Yenisey Run Harfleri”, “Türk Run Yazısı” gibi isimlerle de 687-692 yılları arasında yazılmış olan Çoyren Yazıtı Türklerin en eski yazıtı olarak kabul edilir. Bu yazı Göktürk Alfabesiyle yazılmıştır ve altı satırdan oluşmaktadır. Sponsor Bağlantılar Arkeolojik kazılar sonucundan elde edilen bazı bulgular Göktürk yazısının kullanımının 4. 5. Yüzyıllara kadar gittiğini gösterse de bu güçlü teori tam olarak aydınlatılmadığı henüz yazı çözülemediği için Çoyren Yazısı ilk Türk yazısı olarak kabul Köktürk yazıtlarının diğer örnekleri olan Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk yazıtları 7. Yüzyıllarda 2. Göktürk Devleti zamanında yazılmıştır. Bu yazılar Sibiryadaki bitkileri incelemeye gelen Dr. Messerschmidt’in 1721’de yazılı bir taşa rastlamasıyla 1893’de Danimarkalı bu yaztılardaki alfabeyi okuyarak çözmeyi En eski örnek, Kazakistan’da Sakalara ait olduğu düşünülen Esik Kurganı’nda bulunan ve 4. yüzyıla tarihlenen bir gümüş tabağın üzerindeki iki satırlık yazıda görülmektedir. Bundan sonraki en eski örneği ise Orhun mezar külliyesindeki anıtların dikilişinden iki yüzyıl önce Yenisey’deki anıtlarda görülür. Soğdiyan alfabesi, Pahlavi alfabesi ve Karosthi alfabesinden esinlenilerek icad edilen ve Sakalar, Hunlar, Gök Türkler, Uygurlar, Kırgızlar tarafından doğduğu coğrafyada kullanılan Orhun yazısı, bazı Türk boylarınca Avrupa’ya da taşınmıştır. Hatta 16. yüzyıla kadar Macaristan’da Sekeller arasında kullanıldığı bilinmektedir. Orhun harfleri kullanılarak yazılan metinde günümüzde kullandığımız Latin harfleriyle yazımda olduğu gibi harfler bitişmez, ayrı yazılır. Sözcükler, aralarına üst üste iki nokta koyulmak suretiyle birbirinden ayrı yazılır. Bunun dışında herhangi bir noktalama işareti yoktur. Yazı genellikle Arap ve Fars alfabesindeki gibi sağdan sola yazılır. Soldan sağa yazıldığı durumlarda harfler de ters dönük olarak yazılır. Orhun yazısında seslilerin çoğu kez yazılmadığı görülür. Sesliler ilk hecede yazılır, sonrasında gelen sesliler de aynıysa diğerleri yazılmaz. Son harf sesliyle bitiyorsa o sesli de yazılır. Orhun yazısının sessiz harf yazımı da sağlamdır. Harf fazlalığına karşın önemli bir karışıklık ve karıştırma durumu görülmez. Ancak kalın ve ince sessizlerin, bazı yerlerde birbirinin yerine kullanıldığı da görülür. Ayrıca “s” harfi birçok kez “ş” için de kullanılmış ve ayrıca birbirine benzediği için tabi ki Orhun alfabesinde bir iki sözcükte de “l” yerine “ş” ve “kalın s” kuralları türkolog Mehmet Kömen tarafından da DİPNOTLAR 1. Hatice Şirin, Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri, Hatice Şirin, Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri, Oya Şen, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü, 2010, İlginizi Çekebilir Göktürkçe Türk Yazısı nasıl yazılır yani Göktürk alfabesiyle “Türk” nasıl yazılır soruları ile karşılaşıyoruz. Kullandığımız alfabe dolayısıyla, klavyelerimizde latin harfleri bulunmakta. İlk alfabemiz olan “Göktürk Alfabesi”, Göktürk ve Uygur döneminde kullanılan sembollerden oluşmaktadır. Orhun Yazıtları, Göktürk Alfabesi kullanılarak yazılmıştır. Türk kelimesini Göktürk alfabesi ile yazmak mümkün olsa da uzun çabalamanızı gerektirdiği için en kolay yol olan kopyalama seçeneğinden bahsedeceğiz. Göktürkçe Türk Yazısı [ϜϓſϞ] Yukarıdaki metni seçtikten sonra kopyalayıp kullanabilirsiniz. Göktürkçe Fontlarına Buradan ulaşabilirsiniz. Göktürk Alfabesi Türkçenin bilinen en eski ve yazılı metinlerde kullanılan alfabedir. Göktürk yazıtlarındaki harfleri Danimarkalı Vilhelm Thomsen çözmeyi başarmıştır. Göktürkçede toplam 38 harf vardır. Dördü ünlü, otuz dördü ünsüzdür. Orhun harfleri kullanılan metinler günümüzde olduğu gibi harfler birleşmez, birbirinden ayrı yazılır. Benzer Yazılar Göktürk Alfabesi Özellikleri Nelerdir? Türkler tarih boyunca farklı coğrafi bölgelere göç etmiştir. Bu nedenle kullandıkları alfabelerde bazı değişiklikler meydana gelmiştir. Göktürk alfabesi Türklerin ilk kullandıkları alfabe olarak bilinmektedir. Bu eserler taş üzerine yazılmış ve Türk tarihinin belgeleri niteliği taşımaktadır. Yapılan bazı araştırmalara göre bu alfabenin kökeni farklı medeniyetlere dayanmaktadır. Göktürk alfabesinin Türklere has olduğu ise Danimarkalı bir bilimci tarafından ortaya çıkmıştır. Göktürk alfabesinin sahip olduğu özellikler ise şunlardır - Göktürk alfabesinde harfleri simgesi olan iki harf bulunmaktadır. - Göktürk alfabesi sesli ve sessiz olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. - Göktürk alfabesinde harflerin arasına boşluk bırakmak için iki nokta üst üste konulmaktadır. - Kullanılan bu noktalama işareti ile birlikte yazılar daha belirgin olmuştur. - Göktürk alfabesinde iki nokta üst üste dışında başka bir noktalama işareti kullanılmamaktadır. - Göktürk alfabesinde ünlü harflerin sesli veya sessiz gibi ayrımı bulunmamaktadır. - Ünlü harfler ince ve kalın olmak üzere iki kısımdan oluşur. - Ünsüz harflerin kullanımında ve ince şeklinde harflerde değişim oluşmaktadır. Göktürk Alfabesi Nasıl Yazılır? Göktürk alfabesi 38 harften oluşmaktadır. Göktürk alfabesinde '' a-a'' ''i-ı'', ''o-u'' ve ''ö-o'' sesleri birbirinden ayrılmamaktadır. Göktürk alfabesi Köktürk alfabesi olarak da yazılmakta ve oluşumunda bazı önemli resimlerin kullanıldığı varsayımları bulunmaktadır. Göktürk alfabesinde toplamda 38 harf bulunmakta ve bunların 4 tanesi ünlü harfler olmaktadır. Alfabe içerisinde sessiz harflerin çok olmasının nedeni ise bazı harflerin iki işaret ile gösterilmesidir. Ayrıca alfabe içerisinde yanındaki sesli harfin ince veya kalın oluşuna göre ''y, t, s, r, n, l, ğ, g, d, b'' seslerini veren ikişer harf bulunmaktadır. Göktürk alfabesinin yazılışı şu şekilde olmaktadır - Göktürk alfabesinde çift seslerde çift ünsüz işaretleri bulunmaktadır. Bu sesler ''yn, nç, ok, ık'' gibi kullanılmaktadır. - Bitişmeyen Göktürk harfleri bitişik yazılmaktadır. - Alfabede sözcükler arasında üst üste iki nokta konularak ayrılır. - Alfabede yaz genellikle sağdan sola doğru kullanılır. - Alfabede sesli harfler fazla kullanılmaz. Fakat sesli harfler var ise ilk hecede yer almaktadır. - Göktürk alfabesinde sessiz harflerde karışıklık ya da karıştırma olmaz. İnce ve kalın sessiz harfler birbirinin yerine kullanılabilmektedir. Son zamanlarda Göktürk Alfabesi ve Göktürk Alfabesi ile isim yazma soruları gelmeye başladı. Özellikle Göktürk Alfabesi Türk yazımı büyük bir yankı yaratarak Türk gençliğinin ilgisini çekmeye başardı. Göktürk Alfabesi diğer adı ile Orhun Alfabesi eskiden Türklerin kullandığı ilk düzenli yazı sistemidir. Türkler Göktürk Alfabesi'ni resmi olarak kullanmışlardır. Göktürk Alfabesi Özellikleri MÖ 200'lü yıllarda ortaya çıkmıştır. Toplam 36 harf kullanılmıştır. 1970 yıllarında Kazakistan'da bir mezarlık içinde ilk örnekleri keşfedilmiştir. Yenisey Yazıtları 100'ün üzerinde damga kullanılmıştır. Harfler bazı sembollerden türemiştir. Ok, yay gibi... Göktürk Alfabesi Abecesi hakkında aşağıdaki tabloyu inceleyerek bilgi sahibi olabilirsiniz. Kullanım Göstergeler Latif Harf Karşılığı Ünlüler A,E /a/, /e/ I,İ /ɯ/, /i/, /j/ O,U /u/, /o/, /w/ Ö,Ü /ø/, /y/, /w/ Ünsüzler Ünlü Uyumu ¹ — Kalın, ² — İnce ünlüler ile B¹ ab /b/ B² eb /b/ D¹ ad /d/ D² ed /d/ G¹ ag /g/ G² eg /g/ L¹ al /l/ L² el /l/ N¹ an /n/ N² en /n/ R¹ ar /r/ R² er /r/ S¹ as /s/ S² es /s/ T¹ at /t/ T² et /t/ Y¹ ay /j/ Y² ey /j/ Sadece ¹ — /q/ Sadece ² — /k/ K ak /q/ K ek /k/ Tüm ünlüler ile -Ç /ʧ/ -M /m/ -P /p/ -Ş /ʃ/ -Z /z/ -NG eñ /ŋ/ Birleşik Sesler + Ünlü İÇ, Çİ, Ç /iʧ/, /ʧi/, /ʧ/ IK, KI, K /ɯq/, /qɯ/, /q/ OK, KO, UK, KU, K /oq/, /qo/, /uq/, /qu/, /q/ ÖK, KÖ, ÜK, KÜ, K /øk/, /kø/, /yk/, /ky/, /k/ + Ünsüz -NÇ /nʧ/ -NY /ɲ/ -LT /lt/, /ld/ -NT /nt/, /nd/ Sözcük ayırma imi yok - — Sadece sözcük sonunda Gamze Demir Merhaba, ben Gamze. Öğrendiklerimi sizlerle buluşturmak için blogumda yazıyorum. Takip etmeyi unutmayın!

göktürk alfabesi ile isim yazma